Συνέδριο

Το Κέντρο Νέου Ελληνισμού (CeMoG) του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου οργανώνει σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ελληνογερμανικών Σχέσεων (ΕΜΕΣ) του ΕΚΠΑ τον Μάιο/Ιούνιο του 2021 την τέταρτη ερευνητική συνάντηση εργασίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Επιτομή των ελληνογερμανικών διασταυρώσεων». Με αυτή συνεχίζουμε τη σειρά των συνεδρίων που προβλέπονται για τη συγγραφή των ιστορικών δοκιμίων στο πλαίσιο ανάπτυξης της Επιτομής των Ελληνογερμανικών Διασταυρώσεων, ώστε να συστηματοποιηθούν για μιαν ευρύτερη δημόσια σφαίρα οι γνώσεις των ειδικών αλλά και να διαπιστωθεί τι ακόμη μας είναι άγνωστο ή αμφιλεγόμενο και προς τα εκεί να προσανατολίσουμε μελλοντικά την έρευνα. Λόγω των συνθηκών της πανδημίας το συνέδριο προβλέπεται να πραγματοποιηθεί σε εβδομαδιαίες συναντήσεις εργασίας από 12η Μαΐου 2021 και εξής.

"Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις στις τέχνες από το 1821 έως το 2021"

Webex, 12 Μαΐου - 23 Ιουνίου 2021

Αναλυτικό Πρόγραμμα Συνεδρίου

 Το πλαίσιο

Το συνέδριο εντάσσεται στο πλαίσιο της ανάπτυξης της Επιτομής των Ελληνογερμανικών Διασταυρώσεων, που βρίσκεται πλέον online σε πλήρη λειτουργία και εμπλουτίζεται συνεχώς: comdeg.eu. Το δίγλωσσο αυτό ψηφιακό έργο αναφοράς, με ελεύθερη πρόσβαση, παρέχει σε ένα ευρύ κοινό, αξιόπιστες πληροφορίες για τις ιστορικές, πολιτισμικές και επιστημονικές διασταυρώσεις του γερμανόφωνου και ελληνόφωνου χώρου από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα. Οι συμβολές και της τέταρτης ερευνητικής συνάντησης εργασίας πρόκειται να δημοσιευτούν στην Επιτομή στη βάση των εκδοτικών της αρχών εντός του 2021.

Η επιλογή της Επιτομής υπέρ ενός πληθυντικού αριθμού διασταυρούμενων ιστοριών δεν αποτυπώνεται μόνο στην προγραμματική διεπιστημονικότητα του έργου (και στη διαμεσολάβηση μεταξύ της γνώσης των ειδικών και της δημόσιας σφαίρας, και μεταξύ των διακριτών επιστημονικών κλάδων, από τη φιλοσοφία και την πολιτική, την κοινωνική, οικονομική και διανοητική ιστορία, από τις νομικές και κοινωνικές επιστήμες μέχρι τις ιστορίες των τεχνών) αλλά εγγράφεται και στην ίδια την αρχιτεκτονική του ψηφιακού έργου αναφοράς. Τα ιστορικά δοκίμια διακρίνονται έτσι σε τέσσερις τύπους, σε Μικροϊστορίες (Mikrogeschichten), σε Μακροδιαδικασίες (Makrovorgänge), σε Μετα-αφηγήματα (Metanarrative) και σε Παρουσιάσεις (Präsentationen). Πρόκειται για διακριτές προοπτικές εστιάσεις πάνω στην ιστορική πρώτη ύλη, που κατά την εκτίμησή μας επιτρέπουν να αναδειχθούν οι διαφορετικοί παράγοντες που συμπλέκονται στις επιμέρους χρονικές στιγμές και αθροίζονται στην κοινή και πολυπρισματική ελληνογερμανική ιστορία

Το συνέδριο

Αν στα συνέδρια «Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις στα χρόνια του Όθωνα», «Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις από τη Γερμανική Αυτοκρατορία στην εισβολή της Βέρμαχτ στην Ελλάδα (1871-1941)» και «Η μεταπολεμική ανανέωση των ελληνογερμανικών σχέσεων» η έμφαση των ανακοινώσεων δόθηκε, προφανώς όχι δίχως εξαιρέσεις, στις διασταυρώσεις του γερμανόφωνου και ελληνόφωνου χώρου στην πολιτική και διανοητική ιστορία, με το συνέδριο «Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις στις τέχνες από το 1821 έως το 2021» τοποθετούνται στο προσκήνιο οι διασταυρώσεις στο πεδίο των τεχνών: αρχιτεκτονική και εικαστικές τέχνες, παραστατικές τέχνες και κινηματογράφος, μουσική και λογοτεχνία.

Παρακολουθούν οι καλλιτεχνικές ανταλλαγές την ιστορική καμπύλη των πολιτικών και διανοητικών διασταυρώσεων, λειτουργούν ενίοτε ως κινητήρια δύναμη σε νέες τροπές των διμερών σχέσεων, αλλά και πόσο εντός του καλλιτεχνικού πεδίου έλαβε χώρα ο αναστοχασμός και η επεξεργασία των σκοτεινών πλευρών του κοινού παρελθόντος; Ποιες είναι οι τύχες επιμέρους κινημάτων του γερμανόφωνου χώρου στο ελληνικό καλλιτεχνικό πεδίο (για παράδειγμα του βαγκνερισμού ή του επικού θεάτρου του Μπρεχτ) και ποιο το ειδικό βάρος της πρόσληψης του έργου, λ.χ., των Γερμανών κλασικών, αλλά και του Heine, στην ελληνική λογοτεχνία αλλά και μουσική; Αλλά και αντίστροφα, πώς διαβάστηκαν στη Γερμανία τα κείμενα των Ελλήνων ποιητών ή πεζογράφων που έχουν περάσει, ή φάνηκε να περνούν, στον κανόνα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά και ο κινηματογράφος του Αγγελόπουλου ή οι μελοποιήσεις του Θεοδωράκη;

Ποιες μικροϊστορίες έχουμε να αφηγηθούμε για τις τέτοιου τύπου ελληνογερμανικές διασταυρώσεις (πώς προώθησε λ.χ. ο Α. Ρ. Ραγκαβής την ελληνική λογοτεχνία ως πρέσβης στο Βερολίνο τον 19^ο αιώνα ή σε τι συντέλεσε το γερμανικό περιοδικό της Θεσσαλονίκης Ausblicke, αλλά και πώς διαμορφώθηκε, αν διαμορφώθηκε, μία ενίοτε δίγλωσση ‘μεταναστευτική λογοτεχνία’); Ποιες είναι οι θεσμικές μακροδιαδικασίες, των οποίων η σημασία για τις διασταυρώσεις πρέπει να αναδειχθεί, είτε πρόκειται για τους γερμανικούς θεσμούς στην Ελλάδα (τι σήμαινε λ.χ. το μεταπολεμικό πρόγραμμα ανταλλαγών του DAAD για τους Έλληνες λογοτέχνες και εικαστικούς) είτε για γερμανικά υποδείγματα καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και συνεπαγόμενων πολιτισμικών μεταφορών (από τη Σχολή του Μονάχου μέχρι την αισθητική του Bauhaus); Ποια στερεότυπα και εικόνες του Άλλου μεταφέρονται στο καλλιτεχνικό πεδίο, για να επιβεβαιωθούν ή να ανατραπούν, αλλά και ποιες αντιπαραθέσεις έχουν διαδραματίσει ρόλο στις διασταυρώσεις αυτές – αρκεί να αναλογιστούμε τις γερμανικές συζητήσεις περί φιλελληνισμού ή τις ελληνικές διαμάχες για τον ‘γερμανισμό’ στην ελληνική τέχνη.

Σημαντικές ημερομηνίες για τους συμμετέχοντες στο συνέδριo

• Προθεσμία αποστολής των δοκιμίων που θα συζητηθούν στο συνέδριο: 
• Διεξαγωγή του συνεδρίου σε συνέχειες: κάθε Τετάρτη 12 Μαΐου - 23 Ιουνίου 2021

Οι γλώσσες του συνεδρίου είναι τα ελληνικά και τα γερμανικά